Aby Sąd mógł orzec rozwód to w toku procesu należy wykazać, że między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. W przypadku separacji wystarczy, aby Sąd stwierdził wystąpienie zupełnego rozkładu pożycia.
Jednak w obu przypadkach Sąd oddali powództwo, jeśli wskutek rozwodu czy separacji miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu czy separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Nie znam dokładnych statystyk dotyczących ilości spraw o separację, które toczą się w polskich Sądach, jednak z mojego doświadczenia wynika, że spraw takich jest znacznie mniej w porównaniu ze sprawami rozwodowymi. Spoglądając na wokandy sądowe sprawy o separację pojawiają się na nich rzadko. Małżonkowie, którzy decydują się na wszczęcie sprawy sądowej najczęściej decydują się na rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Separacja rozważana jest w przypadku, gdy małżonkowie chcą przeczekać trudny okres w ich życiu, liczą jeszcze na możliwość poprawy, a ze względu na prowadzenie osobnego gospodarstwa domowego chcą zabezpieczyć się przed ewentualnymi długami małżonka czy też chcą, aby majątek zgromadzony samodzielnie nie był w przyszłości przedmiotem ewentualnego podziału z współmałżonkiem.
Prawomocny wyrok rozwodowy to definitywny koniec małżeństwa. W przypadku wyroku, w którym orzeczona została separacja – Sąd na zgodny wniosek małżonków orzeka o zniesieniu separacji.